Inteligjenca nuk është vetëm diçka me të cilën lindim – ajo formohet përmes të mësuarit, përvojës dhe zhvillimit personal.
Psikologët theksojnë se disa modele sjelljeje mund të tregojnë një nivel më të ulët të funksionalitetit njohës, dhe hulumtimet konfirmojnë se zakone të tilla shpesh shoqërohen nga një aftësi e kufizuar për të menduar, përshtatur dhe studiuar vetë.
Ja 7 zakone që mund të pengojnë zhvillimin intelektual – dhe këshilla se si t’i kapërceni ato:
Mungesa e kuriozitetit
Kurioziteti dhe inteligjenca shkojnë dorë për dore. Albert Ajnshtajni dikur tha: “Unë nuk kam talente të veçanta, jam thjesht kurioz me pasion”. Psikologët pajtohen – dëshira për të zbuluar botën dhe për të bërë pyetje është një nga treguesit kryesorë të një mendjeje të zhvilluar.
Njerëzit që rrallë bëjnë pyetje dhe nuk kanë nevojë për një kuptim më të thellë, shpesh mbeten të bllokuar në një pikëpamje të kufizuar të botës. Lajmi i mirë është se kurioziteti mund të zhvillohet – nuk është kurrë vonë për të filluar të shikosh më nga afër dhe të pyesësh pse.
Shtyrja kronike e detyrimeve
Shtyrja e punëve herë pas here është njerëzore, por kur bëhet një praktikë e përditshme, shpesh është një sinjal i vetëdisiplinës së dobët, problemeve me planifikimin dhe vendimmarrjen.
Personat që kronikisht shtyjnë punët shpesh janë të stresuar, më pak efikas dhe më të prirur ndaj fajit. Zgjidhje? Vendosni qëllime realiste, ndani detyrat në hapa më të vegjël dhe mësoni menaxhimin e kohës. Duke vepruar kështu, ju jo vetëm që rrisni produktivitetin tuaj – por edhe aftësinë tuaj për të arsyetuar në mënyrë racionale.
Dëgjimi i bashkëbiseduesit
Disa njerëz duken sikur po dëgjojnë, por nuk e kuptojnë realisht thelbin e asaj që po u thuhet. Kjo shoqërohet me përpunim më të dobët të informacionit dhe mungesë të të menduarit analitik.
Dëgjimi aktiv – me vëmendje, empati dhe mirëkuptim – kontribuon drejtpërdrejt në komunikim më të mirë, marrëdhënie më të mira dhe vendimmarrje më të mençura. Aftësia e të dëgjuarit mësohet – përmes praktikës dhe pranisë në bisedë.
Pamundësia për t’u përshtatur me ndryshimet
Përshtatshmëria është një karakteristikë e qartë e një mendjeje inteligjente. Njerëzit që janë të gatshëm të ndryshojnë qasjen e tyre, të gjejnë zgjidhje të reja dhe të mësojnë nga përvojat kanë zhvilluar fleksibilitet kognitiv.
Anasjelltas, ata që kapen me kokëfortësi pas zakoneve që nuk funksionojnë, shpesh ngecin. Hapja ndaj ndryshimit zhvillon mendjen, inkurajon kreativitetin dhe çon në efikasitet më të madh në jetë.
Besim i tepërt në njohuritë e veta
Vetëbesimi është i dobishëm, por vetëm derisa të rritet në bindjen se kemi gjithmonë të drejtë dhe nuk kemi asgjë për të mësuar. Një qëndrim i tillë shpesh maskon të menduarit e ngushtë dhe të kufizuar.
Njerëzit e mençur e dinë se njohuria e vërtetë fillon kur kuptojmë se sa shumë nuk dimë ende. Gatishmëria për të vënë në pikëpyetje veten dhe për të mësuar diçka të re është baza e çdo progresi intelektual.
Shpërfillja e mendimeve të të tjerëve
Aftësia për të dëgjuar pikëpamje të ndryshme është një shenjë pjekurie dhe gjerësie mendore. Njerëzit që automatikisht i shpërfillin mendimet kundërshtuese shpesh vuajnë nga mungesa e empatisë dhe mungesa e të menduarit kritik.
Vlerësimi i pikëpamjeve të ndryshme na bën më të zgjuar, më tolerantë dhe më të shkathët – gjë që është e paçmuar në një botë në ndryshim të vazhdueshëm.
Mungesa e vetë-reflektimit
Pa vetëdije për dobësitë, motivet dhe sjelljet e veta, është e vështirë të mësosh dhe të përparosh. Njerëzit që nuk ndalen për të vënë në pikëpyetje veten, më shpesh përsërisin gabimet dhe ngecin. Vetë-reflektimi mund të zhvillohet – përmes bisedave, mbajtjes së ditarit, zhvillimit të dialogëve të brendshëm të sinqertë dhe mbështetjes psikologjike. Është rruga drejt një jete më të qëndrueshme dhe më të mençur.
Inteligjenca nuk është diçka e dhënë – është rezultat i kuriozitetit të vazhdueshëm, përshtatshmërisë, hapjes dhe aftësisë për të parë veten. Secila prej zakoneve të përmendura mund të kapërcehet me vullnet dhe punë vetjake. Dhe janë këto hapa që hapin derën drejt një mençurie më të thellë, komunikimi më të mirë dhe një cilësie më të mirë jetese.
